ارزدیجیتال

همبستگی در ارزهای دیجیتال پدیده‌ای است که بر اساس آن رفتار قیمتی یک ارز به رفتار قیمتی ارز دیگری وابسته باشد. از آنجا که بیت‌ کوین، اولین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال شناخته شده است و همچنین از نظر سرمایه نیز بیشترین حجم سرمایه موجود در ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده، معمولا رفتار قیمتی سایر ارزهای دیجیتال از رفتار قیمتی بیت‌ کوین تبعیت می‌کند و از این عنصر می‌توان به عنوان یک نکته کلیدی برای تحلیل ارزهای دیجیتال مختلف استفاده کرد.

با داشتن این نگرش به بررسی همبستگی میان ارزهای دیجیتال مختلف در طول دوره های زمانی متفاوت می‌پردازیم تا بتوانیم از آن به عنوان یک پارامتر ارزشمند در تحلیل رفتار قیمتی ارزهای دیجیتال استفاده کنیم.

با استفاده از یک روش مطالعاتی برای تحلیل همبستگی داخلی بازار ارزهای دیجیتال می‌توان الگوهای دوره‌ای مختلف آنها را مشاهده کرد. همبستگی داخلی پایین، بین برخی ارزهای دیجیتال اغلب ممکن است به دو دلیل باشد:

• عوامل وابسته به شیوه کار پروژه‌های مختلف مانند اخبار و شیوه ارائه آن، ممکن است بر قدرت همبستگی بین ارزهای دیجیتال مختلف تاثیر بگذارند.

• دارایی‌های دیجیتالی که به بایننس اضافه شده‌اند، معمولاً همبستگی زیادی بین‌ آن‌ها مشاهده می‌شود. از طرفی ارزهای دیجیتالی که در صرافی وجود ندارند، همبستگی کمتری خواهند داشت.

• مکانیسم‌های توافق جمعی، که شیوه کار این مکانیسم می‌تواند بر روی همبستگی میان ارزهای دیجیتال مختلف تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، حجم معاملات ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات کار همبستگی بیشتر این ارزهای دیجیتال را در بین خودشان نسبت به ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات سهام نشان می‌دهد.

با این‌حال، با بررسی و مطالعه روی این پارامتر از ارزهای دیجیتال می توان دریافت که همبستگی کلی مشاهده شده در بازار در بین ارزهای دیجیتال افزایش یافته است، که ممکن است به دلیل کاهش میزان وابستگی به جفت ارزهای مبتنی بر بیت‌ کوین در سال ۲۰۱۸ و به تبع آن افزایش حجم ارزهای دیجیتال باثبات در بازار تمام ارزهای دیجیتال باشد.

در این گزارش، بیشتر در مورد دوره های زمانی همبستگی میان ارزهای دیجیتال مختلف و تاثیرات ساختار بازار بر روی این دوره ها صحبت خواهد شد.

تغییرات همبستگی ارزهای دیجیتال با یکدیگر بر اساس ساختار بازار

حرکت همزمان قیمت ارزهای دیجیتال بسیار بالاست؛ نوظهور بودن بازار ارزهای دیجیتال و همچنین توانایی کم شرکت‌کنندگان آن برای قیمت‌گذاری، به شدت گرفتن این پدیده کمک کرده است.

تقریبا ۷ درصد از ارزهای دیجیتال موجود توسط موسسات سرمایه‌گذاری نگهداری می‌شوند، و تقریبا یک سیزدهم از دارایی‌هایی که توسط موسسات مالی نگهداری می‌شوند، مربوط به بازار سهام آمریکا است.

نرخ بازگشت سرمایه بالاتری که در ارزهای دیجیتال وجود دارد (۵ برابر بیشتر از چیزی که در بازار سهام آمریکا است)، و این نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان در صنعت ارزهای دیجیتال می‌توانند به صورت فعالانه‌تر از بازارهای سنتی حضور داشته باشند.

با این‌حال، استاندارد «UTXO/سرمایه موجود» نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در زمان کاهش قیمت‌ها تمایل دارند فقط این ارزها را نگه داشته و یا به اصطلاح هادل (Hodl) کنند و فقط زمانی فعال‌تر شده و خرید و فروش می کنند که قیمت‌ها وارد کانال های اصلاحی شوند.

همبستگی شدید ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیز غالبا با یک «نقطه عطف» قیمتی همراه است.

با خارج شدن از یک دوره زمانی همبستگی داخلی بسیار بالا در بین ‌ارزهای دیجیتال، و مقایسه آن با وضعیت فعلی همبستگی بین این ارزها میتوان پی برد که همبستگی داخلی در حال حاضر در بازار ارزهای دیجیتال پایین آمده است.

در این گزارش، بیشتر در مورد دوره های زمانی مربوط به همبستگی میان ارزهای دیجیتال مختلف و تاثیرات ساختار بازار بر روی این دوره های زمانی صحبت خواهد شد:

نقاط عطف بازار و حرکات دوره‌ای بر اساس همبستگی بین ارزهای دیجیتال

همبستگی بین قیمت دلاری ارزهای دیجیتال به دلیل عوامل مختلف به طور دائم در حال تغییر است. یکی از مهم‌ترین عوامل، ابهام موجود در بازار است که تاثیری مشابه با «تاثیررفتار گله‌ای» (در رفتار گله‌ای سرمایه‌گذاران تصمیم به تقلید از رفتار سایر سرمایه‌گذاران می‌گیرند) یا پدیده حرکت قیمتی همزمان این ارزها دارد.

نمودار زیر میانگین همبستگی بر اساس قیمت دلاری در میان تمام آلت‌ کوین‌ها (به استثنای ۱۰ ارز دیجیتال باثبات اولیه) را نشان می‌دهد. این اطلاعات نشان می‌دهد که هرگاه همبستگی بین چنین ارزهایی به یک مقدار مشخص مثبت در محدوده ۰.۸ تا ۱.۰ رسید، روند بیت‌ کوین در برابر دلار تمایل به اصلاح خواهد داشت و یا حداقل رفتار قیمتی قبلی آن متوقف می‌شود.

همبستگی بین حجم بازار بیت‌ کوین و آلت‌کوین‌ها (به استثنای ارزهای دیجیتال باثبات)

جدول زیر که در ادامه آمده دوره زمانی و بیشینه همبستگی در طول هر دوره زمانی، در حالتی که همبستگی بیت‌ کوین و آلت‌ کوین‌ها از ۰.۸ بیشتر باشد را نشان می‌دهد.

مدت زمان جمع‌آوری این اطلاعات که در دوره‌های زمانی ۵۱۳ روزه و یا بیشتر از یک چهارم از کل زمان نمونه‌برداری از ۱۳ فوریه ۲۰۱۴ تا ۱۴ مارس ۲۰۱۹ است، نشان می‌دهد که بازار ارزهای دیجیتال تمایل دارد تا همبستگی بیشتری  از خود نشان دهد.

دوره‌های زمانی با همبستگی بالای ۰.۸ (اطلاعات مربوط به دوره زمانی از ۲۰۱۳/۸/۲۶ تا ۲۰۱۹/۳/۱۴ هستند)

به طور متوسط، «دوره‌های زمانی با همبستگی بالاتر از ۰.۸»، به مدت تقریبا ۳۹ روز طول کشیده و میانگین بیشترین همبستگی‌ها ۰.۹۰۱ بوده است. آخرین «دوره زمانی با همبستگی بالا» که به مدت ۹۰ روز تا ۱۴ مارس به طول انجامید، طولانی‌ترین دوره زمانی با همبستگی بالا در تاریخ ارزهای دیجیتال بوده است.

در طول این دوره، همبستگی آلت‌ کوین‌ها با بیت‌ کوین نیز بیشینه قیمت تاریخی خود را در تاریخ ۱۳ مارس ۲۰۱۸ شکسته است و سپس با کاهش قیمت بیت‌ کوین از محدوده ۶۰۰۰ دلار به ۳۰۰۰ دلار همزمان شده است. این همبستگی بالا نشان می‌دهد که احساسات نسبت به بازار نیز در طول این دوره یک ماکزیمم نسبی داشته و به تبع آن بازار شاهد یک تغییر روند بوده است.

چنین الگوی حرکت قیمتی تا حدودی ممکن است منجر به هم رفتار غیرمنطقی شرکت‌کنندگان در بازار و هم ظهور برخی ویژگی‌های ذاتی مربوط به یک بازار نوپا شود.

با این حال، باتوجه به تاریخچه کوتاهی که از بازار ارزهای دیجیتال گفته شد، شاید این نتیجه‌گیری که یک رابطه منطقی و علت و معلولی درست بین بیشینه‌های همبستگی و اصلاحات بازار وجود داشته باشد، کمی زود به نظر برسد یا شاید اصلا چنین همبستگی‌ای حاصل یک اثر از «رفتار گله‌ای» در زمان اصلاحات بازار باشد. ما همچنان توسعه این پدیده را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم اما معتقدیم که این عامل می‌تواند یک شاخص ارزشمند از احساسات بازار نسبت به یک ارز دیجیتال به ما بدهد.

حضور سرمایه‌گذاران خرد در بازار ارز دیجیتال

دوره‌های تکرار شونده بازار ارزهای دیجیتال با همبستگی شدید را نمی‌توان از تعداد بالای شرکت‌کنندگان خرده در بازار بی‌ارتباط دانست.

بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده توسط Cryptofundresearch.com در حال حاضر نزدیک به ۷۰۰ ارز دیجیتال در بازار فعالیت دارند که از ژانویه ۲۰۱۹ تاکنون کمتر از ۱۰ میلیارد دلار از حجم سرمایه موجود در بازار را به خود اختصاص داده‌اند. با در نظر گرفتن یک فرض محافظه کارانه که همه آنها صرفا بیت‌ کوین نگه می دارند، این تنها به ۱۴ درصد از کل ارزش سرمایه بیت‌ کوین محدود می شود؛ با توجه به اینکه درصد سهم بیت‌ کوین در بازار در تاریخ ۱۱ آوریل ۲۰۱۹ بر اساس داده‌های موجود در کوین‌مارکت‌کپ، در حدود ۵۰ درصد است، «سهم موسسات» بطور کلی برای بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند کمتر از ۷ درصد باشد.

مقایسه ساختارهای سرمایه گذاری-بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازار سهام

بخش سایرین به دارندگان با سود عام‌المنفعه مانند بانک‌های مرکزی یا دولت‌ها اشاره دارد.

در عین حال، نرخ مشارکت ۷ درصدی موسسات در ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد که تنها یک سیزدهم از آن برای بازار سهام آمریکاست.

در میان بازارهای اصلی سهام، فقط ساختار بازار سهام چین تقریبا شبیه به بازار ارزهای دیجیتال است. در سال ۲۰۱۷، سرمایه‌گذاران خرد از نظر تعداد حساب ۹۹.۸ درصد از بازار سهام چین، از نظر ارزش بازار بیش از ۴۰ درصد و از نظر حجم معاملات بیش از ۸۰ درصد کل حجم معاملات را به خود اختصاص می‌دادند.

علاوه بر داشتن درصد بالا و غیرمعمول سرمایه‌گذاران خرد، هم بازار ارزهای دیجیتال و هم بازار سهام چین هر دو دارای نرخ بالای حجم معاملات نیز هستند.

نمودار زیر نشان می‌دهد که بازارهایی با تعداد سرمایه‌گذاران حرفه‌ای کمتر، نرخ حجم معاملات بالاتری دارند. لازم به اشاره است که این نرخ معاملات با تقسیم حجم معاملات سالانه بر کل تعداد سهام‌های بزرگ بدست می‌آید.

مقایسه نرخ معاملات سالانه ۲۰۱۸: مقایسه بین بازار ارزهای دیجیتال با بازارهای سهام

در سال ۲۰۱۸ نرخ معاملات سالانه در بازار ارزهای دیجیتال، ۲۱۵۰ درصد بوده است که ۶ برابر بیشتر از بازار سهام آمریکا و ۳ برابر بیشتر از بازار سهام چین است. این مورد نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال بیش از سایر سرمایه‌گذاران، تصمیم‌گیری های سریع بر اساس اخبار و اطلاعات موجود در بازار می‌گیرند.

به طور کلی سرمایه‌گذاران غیر حرفه ای، در واکنش به روند بازار یا به شدت خودسرانه و یا بیش از حد بدبین عمل می‌کنند. این مسئله همانطور که در چندین مطالعه نیز گزارش شده‌ است، منجر به افزایش حجم مبادلات و ناپایداری قیمت‌ها می‌شود.

با این‌حال، ارائه یک نتیجه‌گیری مشابه در رابطه با سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال هنوز خیلی زود به نظر می‌آید. در واقع ممکن است سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال فعال‌تر بوده و توجه بیشتری نسبت به تحولات بازار جدید نشان دهند. همچنین ممکن است آن‌ها در کنترل، توسعه و رشد جامعه مربوط به بازار ارزهای دیجیتال و پیشرفت‌های کلی سکه‌ها و توکن‌هایی که روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند، مشارکت بیشتری داشته باشند.

به عبارت دیگر، آنها تاثیر مهمی در موفقیت شبکه‌های ارزهای دیجیتالی که در آنها شرکت می‌کنند داشته و این موضوع که صدای آنها به نحوی با تغییر رفتارهای قیمتی شنیده می‌شود، نیز به آنها انگیزه بیشتری برای مشارکت می‌دهد.

نگهداری یا هادل کردن؛ ویژگی‌ مهم سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال

در برابر روند نزولی بازار، برخلاف حرکت بسیاری از موسسات سرمایه‌گذاری، بیشتر سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال ترجیح می‌دهند سرمایه موجود در ارزهای دیجیتال خود را در دوره طولانی روند نزولی قیمت‌ها، نگهداری و یا به اصطلاح «هودل» کنند؛ اما زمانی که قیمت‌ها به بیشینه مقدارهای قبلی خود نزدیک شد، دوباره فعال شده و اقدام به خرید و فروش می‌کنند.

این رفتار را می‌توان از طریق معیار «ارزش بازار واقعی»، که مفهوم آن در سال ۲۰۱۸ توسط آنتونی لی کالوز (Antonie Le Calvez) و نیک کارتر مطرح شد و به «حجم شاخص UTXO» در ارزهای دیجیتال اشاره دارد، دنبال کرد.

این معیار در برابر حرکت‌های رو به پایین ارزش بازار بیت‌ کوین در بازار مقاوم است، زیرا یک واحد سنجش مبتنی بر مجموع آخرین حرکت زنجیره قیمت بازار در شبکه بیت‌ کوین است. بنابراین، به جای ارائه ارزش موجود تمام ارزهای دیجیتال با توجه به قیمت کنونی آن‌ها، تنها ارزهایی را که قیمت معامله کنونی آنها نسبت به آخرین قیمت معامله شده کاهش داشته را نشان می‌دهد.

«ارزش بازار بر اساس معیار UTXO» و قیمت نقطه‌ای بیت‌ کوین

نمودار بالا نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال تمایل دارند سرمایه‌ای که در ارزهای دیجیتال دارند را در زمان نزولی بودن بازار بر اساس تغییرات اندکی که در معیار  UTXO در این دوره‌های زمانی اتفاق می‌افتد، نگه دارند.

اگر افراد در ابتدای شروع بازار نزولی در قیمت‌های پایین بیت‌ کوین شروع به معامله آن کنند، کاهش شاخص UTXO با شیب تندتری اتفاق می‌افتد. همچنین ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بعد از یک دوره زمانی به شدت نزولی، معیارهای سنجش حداقل تا زمانی که قیمت پایه به بالاترین قیمت قبلی خود نزدیک شود، اصلاح نمی‌شوند.

به عنوان مثال، از اوایل سال ۲۰۱۴ تا اوایل سال ۲۰۱۵ قیمت بیت‌ کوین ۷۵ درصد کاهش داشت، در حالی که معیار UTXO  فقط ۱۵ درصد افزایش یافت؛ در آخرین دوره نزولی بازار هم که از اوایل ۲۰۱۸ شروع شده و تا نوامبر ۲۰۱۸ ادامه داشت، قیمت بیت‌ کوین تقریبا ۷۰ درصد کاهش یافت، در حالی که معیار UTXO تنها ۵ درصد کاهش داشت.

این مسئله، نتیجه‌گیری‌های کالدرون (Calderón) در سال ۲۰۱۸ را خاطر نشان می‌کند که از مدل CSAD (انحراف معیار مقطعی مطلق) برای نشان دادن اینکه سرمایه گذاران ارزهای دیجیتال در بازار صعودی اثر گله‌ای را بیشتر نمایان می‌کنند و در دوره‌هایی که تمام ارزهای دیجیتال موجود در بازار نزولی هستند، بیشتر تمایل دارند تا ارزهای دیجیتال خود را نگه داشته و خرید و فروش یا به اصطلاح ترید نکنند.

علاوه بر این، اثرات تغییرات قیمت ارزهای دیجیتال برتر مانند بیت‌ کوین یا اتریوم از طریق بقیه بازار عرضه می‌شوند، زیرا از آنجایی که برخی از آلت‌ کوین‌ها فقط با جفت ارزهای دیجیتال قابل معامله هستند، این امر منجر به تمایل به سمت ارزهای دیجیتال برای ایجاد یک روند یکپارچه و منحصر به فرد می‌شود:

• خوش‌بینی بیش از حد نسبت به بازار، غالبا منجر به افزایش قیمت تمام ارزهای دیجیتال موجود در بازار، حتی ارزهایی که هیچ ارزش و یا کاربرد مشخصی ندارند، می شود. این موضوع معمولا منجر به تشکیل یک حباب در این بازار می‌شود.

• بدبینی بیش از حد نسبت به بازار نیز اکثر اوقات قیمت تمام ارزهای دیجیتال را با ریزش همراه می‌کند، حتی ارزهایی که کاربرد و یا ارزش مشخصی ندارند. این اتفاق غالبا منجر به تنظیم بیش از حد بازار می‌شود.

اساسا، وجود همبستگی زیاد بین ارزهای دیجیتال می‌تواند به این صورت خلاصه شود که در طول یک روند یکطرفه (اواخر دوره صعودی یا اوایل دوره نزولی)، گرفتن سود دلاری از بازار سخت‌تر شده و درنتیجه راه آسانتر برای سرمایه‌گذاران این است که فقط بر موج موجود در بازار سوار شوند.

با این حال، اثرات «رفتار گله‌ای» همواره به یک موقعیت خاص بستگی دارد. اگر اطلاعات اولیه درست باشد، «اثرات گله‌ای» می‌تواند منجر به انعکاس و تاثیر سریعتر این اطلاعات بر روی قیمت شود. به عنوان مثال، در دوره رونق ICOها در سال ۲۰۱۷، تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران از پتانسیل بالقوه سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال از طریق ایجاد توکن‌هایی با پروتکل ERC-20 مطلع شدند و در نتیجه سرمایه‌گذاران زیادی به سرعت بر روی اتریوم سرمایه‌گذاری کردند که این اتفاق اثر گله‌ای را نشان می‌دهد که به سرعت در بازار گسترش یافته و سبب شد اتریوم در جایگاه دوم از نظر ارزش سرمایه بعد از بیت‌ کوین قرار گیرد.

در حالی که بازار سهام سنتی با حضور بالای موسسات در آن به حدی از بلوغ و تکامل رسیده و همچنین وجود طیف گسترده‌ بازار مشتقات در بین کشورهای توسعه‌یافته (مانند ایالات متحده، ژاپن، آلمان) منجر به پیچیده شدن آن شده، بازار ارزهای دیجیتال، که زمان پیدایش آن به کمتر از ۱۰ سال برمی‌گردد، در طول این دوران با مسائلی مختلفی روبرو شده که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. سیستم و مقررات ناقص: فقدان مکانیزم‌های افشای اطلاعات اجباری که توسط شرکت‌کنندگان در بازار وجود داشته باشد، عدم وجود ابزارهای محبوب در تجارت (به عنوان مثال عدم وجود قراردادهای آتی مبادلات فیزیکی) و نبود محافظت‌های لازم و مناسب از سرمایه‌گذاران، همگی عواملی هستند که شور و اشتیاق سرمایه‌گذاران حرفه‌ای را برای ورود به این عرصه کاهش می‌دهند.

۲. اطلاعات نامتقارن: صنعت بلاک‌ چین بسیار پیچیده است و همچنین موانع زیادی برای ورود شرکت‌کنندگان جدید به این صنعت وجود دارد. این مسئله با نبود رسانه‌های حرفه‌ای، سریع و قابل اعتماد همراه شده و در نتیجه منجر به انتقال اطلاعات با سرعت بسیار پایین و همچنین پخش گسترده اخبار جعلی می‌شود.

۳. کانال‌ آربیتراژی محدود: محدودیت ذاتی در سرعت و هزینه انتقال برخی از ارزهای دیجیتال، محدودیت‌های قانونی بعضی کشورها، نبود مشتقات کافی و عدم وجود بازاری که در آن افراد به اندازه کافی به خرید و فروش آربیتراژی مشغول شوند، منجر شده تا قیمت برخی از ارزهای دیجیتال برای یک مدت بسیار طولانی در یک محدوده غیرمنطقی باقی بماند. با این حال، گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که فرصت‌های آربیتراژی بین صرافی‌های مختلف در سال ۲۰۱۸ کاهش یافته و منجر به افزایش کارایی قیمت‌ها شده است.

با توجه به آنچه در بالا گفته شد، نتیجه در چنین بازاری که شرکت‌کنندگان به سرعت به تغییرات واکنش نشان می‌دهند، این است که بازار پیچیده‌تر شده و حتی قیمت‌گذاری دقیق ارزهای دیجیتال در چنین شرایطی دشوارتر می شود. بدین ترتیب، «رفتارهای غیرمنطقی» و یا اثرات گله‌ای نباید تنها شرکت‌کنندگان بی‌تجربه بازار را سرزنش کند، بلکه باید به زیرساخت‌های موجود در بازار نیز نسبت داده شود.

با این حال، ما همچنان شاهد این هستیم که موسسات تحقیقاتی سنتی، سازمان‌های نظارتی و رسانه‌ها، به ویژه بعد از سال ۲۰۱۸، توجه بیشتری به صنعت بلاک‌ چین داشته و هر روز مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شده و منجر به رشد آن می شود.

این صنعت که به سرعت در حال حرکت به سمت بلوغ خود است، در حال حاضر سرمایه‌های جدید و حمایت‌هایی از سمت منابع دولتی و همچنین منابع سرمایه‌گذاری سنتی جذب کرده و به نظر می‌رسد با هر قدمی که در رابطه با قانون‌گذاری در این حوزه برداشته می‌شود، بهبود اطلاعات در این زمینه، معتبر شدن اخبار، همه و همه منجر به قیمت‌گذاری کارآمدتر در این بازار می‌شود.

در جداول زیر می‌توان خلاصه‌ای از پیشرفت‌هایی که در چندین ماه گذشته در این زمینه اتفاق افتاده را مشاهده کرد. با گسترش بسیاری از خدمات مالی که این صنعت را پوشش می‌دهند و همچنین یک چارچوب قانون‌گذاری واضح‌تر در سراسر جهان، بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند خیلی سریعتر از همیشه به سمت تکامل و بلوغ خود حرکت کند.

خدمات و سرویس‌های مالی که موسسات سنتی در آن‌ها شرکت داشته و پیشرفت‌هایی در زمینه قانون‌گذاری در آنها در ماه‌های گذشته اتفاق افتاده است

وضعیت قانون‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال در سراسر جهان

منبع: Binance

این ماه (آوریل ۲۰۱۹) و ماه آینده میلادی (می ۲۰۱۹) را می‌توان به عنوان ماه ماینرهای زی‌کش یا به بیان فنی‌تر ماه ماینرهای الگوریتم ای‌کیوهش (Equihash) نام‌گذاری کرد چراکه دو غول صنعت تجهیزات ماینینگ یعنی بیت مین (Bitmain) و اینوسیلیکون (Innosilicon)، نسل جدید دستگاه‌های استخراج زی‌کش را به بازار عرضه می‌کنند.

پس از اتمام جنجال‌ها در جامعه زی‌کش و پذیرش ورود دستگاه‌های‌ ای‌سیک، در ماه‌‌های آینده احتمالا شاهد افزایش شدید سختی استخراج در شبکه زی‌کش و از دور خارج شدن ماینرهای کارت گرافیک باشیم. در این پست، سه دستگاه قدرتمند فعلی برای استخراج زی‌کش و ارزهای دیجیتال مبتنی بر ای‌کیوهش (Equihash) یعنی ASICminer Zeon 180K، Innosilicon A9++ ZMaster و Bitmain Antminer Z11 را بررسی می‌کنیم و به بیان نقاط قوت و ضعف هر یک می‌پردازیم.

۱- ای‌سیک‌ماینر زئون ۱۸۰‌کا (ASICminer Zeon 180K)

چند ماهی است که ماینر مدل زئون ۱۸۰ از شرکت ای‌سیک‌ماینر یکه‌تازی می‌کند. از آنجایی که انت ماینر Z11 شرکت بیت مین (عرضه در ۲۰ آوریل) و هچنین مدل زی‌مستر شرکت اینوسیلیکون (عرضه در می) هنوز فعالیت گسترده خود را آغاز نکرده‌اند، از سپتامبر ۲۰۱۸ تاکنون دارندگان این دستگاه سود به‌شدت بالایی را کسب می‌کنند. اما از این پس قطعا با ورود رقیبان جدی، سودآوری پایین خواهد آمد. در حال حاضر این ماینر روزانه حدود ۱۱ دلار سودآوری دارد و این برای مناطقی مانند ایران که برق ارزان در اختیار دارند، بسیار بیشتر تخمین زده می‌شود. دستگاه زئون هم‌اکنون با هش ریت ۱۸۰ksol/s قدرتمندترین دستگاه استخراج ای‌کیو‌هش بازار است. مصرف برق این دستگاه حدود ۲۲۰۰W است که با توجه به قدرت هش بالا، برای مناطقی که تعرقه برق پایین دارند مثل جواهر است. از معایب این دستگاه می‌توان به اندازه بسیار بزرگ و وزن ۲۷ کلیوگرمی آن اشاره کرد. قیمت آن هم نسبت به رقبا به شدت بالاست. قیمت ۱۰,۰۰۰ دلاری (حدود ۱۲۰ میلیون تومان) چیزی نیست که هر ماینری سراغ آن برود. صدای بسیار کم و بهره‌مندی از ۶ فن قدرتمند را می‌توان از نقاط قوت زئون دانست.

نقاط قوت:

• قدرتمندترین دستگاه ای‌کیوهش در بازار
• مصرف برق پایین نسبت به قدرت
• صدای بسیار کم
• ۶ فن‌ خنک‌کننده قدرتمند

نقاط ضعف:

• قیمت بسیار بالا
• وزن بسیار بالا

۲- اینوسیلیکون ای‌۹ پلاس پلاس زی‌مستر (Innosilicon A9++ ZMaster)

ماه آینده میلادی (می ۲۰۱۹) این ماینر وارد بازار می‌شود و در کنار انت ماینر Z11 و ای‌سیک ماینر زئون ۱۸۰‌کا رقابت نزدیکی را صورت می‌دهد. با توجه به قیمت و وزن بالای زئون، به نظر می‌رسد که رقابت زی‌مستر با انت ماینر زی۱۱ باشد. طول عمر دستگاه‌های اینوسیلیکون و تجربیات موفق در مدل‌های قبلی، توجه هر ماینری را به خود جلب می‌کند. در حال حاضر با توجه به سختی شبکه، سودآوری این دستگاه روزانه حدود ۹ دلار است اما پیش‌بینی می‌شود که با توجه به افزایش مصرف در روزهای آتی این سودآوری بسیار کمتر شود. قدرت هش زی‌مستر ۱۴۰ksol/s بوده و مصرف برق آن مشابه به Z11 یعنی ۱۵۵۰W است بنابراین از نظر قدرت و سودآوری کمی از انت ماینر بالاتر است. با این حال وزن ۱۱ کیلوگرمی آن را می‌توان به عنوان یکی از نقاط ضعف مهم آن در نظر گرفت. به عنوان نقطه قوت می‌توان به اندازه مناسب و دارا بودن ۴ فن قدرتمند اشاره کرد. در حال نگارش این خبر، قیمت این دستگاه به صورت پیش‌فروش حدود ۲,۰۰۰ دلار است.

نقاط قوت:

• مصرف برق پایین
• قیمت مناسب
• ۴ فن خنک‌کننده قدرتمند

نقاط ضعف:

• وزن بسیار بالا
• صدای بالا

۳- بیت مین انت ماینر زی۱۱ (Bitmain Antminer Z11)

این ماینر از ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ وارد بازار شده است و احتمالا به زودی قدرت هش شبکه زی‌کش را به شدت جا به جا کند. انت ماینر زی۱۱ احتمالا بهترین گزینه ممکن باشد زیرا علاوه بر اینکه بیت مین امتحان خود را پس داده است، قدرت هش، اندازه، مصرف برق و قیمت این دستگاه بسیار مناسب در نظر گرفته می‌شود. قدرت هش انت ماینر زی ۱۱، حدود ۱۳۵ksol/s، یعنی کمی پایین‌تر از دستگاه زی‌مستر شرکت اینوسیلیکون است اما از نظر مصرف برق (۱۵۵۰W) با زی‌مستر مشابه است. در زمان نگارش این مطلب، سودآوری این دستگاه روزانه حدود ۸ دلار بوده و قیمت اعلام شده توسط شرکت حدود ۱۵۰۰ دلار است. وزن ۵ کیلوگرمی و اندازه کوچک آن، از جمله مزیت‌های جالب این دستگاه هستند.

نقاط قوت:

• مصرف برق پایین
• قیمت مناسب
• وزن مناسب
• اندازه مناسب

نقاط ضعف:

• صدای بسیار بالا
• تعداد پایین فن‌های خنک‌کننده

توجه: اعداد و ارقام بالا و مواردی هم‌چون سودآوری و قیمت، طبق وضعیت فعلی قیمت‌ها و شبکه (۶ اردیبهشت ۹۸) تخمین زده شده است و به احتمال بسیار قوی با افزایش سختی، میزان سودآوری و قیمت دستگاه‌ها کاهش می‌یابد. البته افزایش قیمت ارزهای دیجیتال می‌تواند، افزایش سختی را جبران کند و موجب بالا رفتن سودآوری هم شود.

بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز در روز ۹ آوریل (۲۰ فروردین)، سازمان دولتی چین قصد دارد تا استخراج ارزهای دیجیتال را در این کشور متوقف سازد. با توجه به این حقیقت که اکثر استخرهای استخراج ارزهای دیجیتال در خاک کشور چین قرار دارند، اجرای این تصمیم می‌تواند ضربه‌ی بزرگی را به صنعت ارزهای دیجیتال وارد کند. با این حال، اجرای این تصمیم هنوز قطعی نشده و برخی از اعضای جامعه، از آن به عنوان یک خبر منفی معمولی یاد کرده و تحقق آن را ناممکن دانسته‌اند.

مقدمه‌ای بر رابطه‌ی چین و ارزهای دیجیتال

مقامات چینی، از سپتامبر ۲۰۱۷ تا کنون، زمانی که سخت‌گیری بدخواهانه‌ای علیه عرضه اولیه سکه (ICO) و صرافی‌ها در پیش گرفته شد، رویکرد «اول بلاک چین، بعد بیت کوین» را رهبری کرده‌اند. در حال حاضر، مردم چین می‌توانند ارز دیجیتال داشته باشند اما از خرید و فروش آن‌ها منع شده‌اند. صنعت استخراج محلی نیز در معرض این سرکوب‌ها قرار گرفته است.

در ماه فوریه ۲۰۱۸، سی‌ان‌ان مانی (CNN Money) گزارش داد که دولت چین، به دلیل مسائل مالیاتی و به طور کلی، خطرناک بودن عمل استخراج برای محیط زیست، ماینرهای ارزهای دیجیتال را به خروج سازمان دهی شده از این صنعت وادار کرد.

در واقع، طبق مقاله‌ی ماه گذشته‌ی کوارتز (Quartz)، بهترین قانون‌گذاران مالی اینترنتی، گروه پیشرو در بهبود خطرات مالی اینترنتی، به مقامات این کشور دستور دادند تا از تمام گزینه‌های موجود، مانند اقدامات مربوط به قیمت برق، کاربری زمین، مالیات و حفاظت از محیط زیست، در راستای وادار کردن ماینرها به متوقف ساختن کسب و کارشان، استفاده کنند.

علاوه بر آن، این سازمان همچنین مقامات منطقه‌ای را مجبور به ارائه‌ی گزارش در خصوص روند پیشرفت و جزییات امکانات استخراج موجود در حوزه‌ی قضایی خودشان کرد. در پاسخ به این سرکوب شدید، برخی از بزرگ‌ترین عاملان استخراج چینی تصمیم به جابه‌جایی مغازه و یا تغییر روند اصلی کسب و کار خود گرفتند.

بنابراین، تولیدکننده‌ی تراشه‌ی ای سیک (ASIC) و بیت مین (Bitmain) که زمانی سودآورترین شرکت در این عرصه بود و اکنون به دلیل بازار نزولی ارزهای دیجیتال با مشکلات قابل‌توجهی دست و پنجه نرم می‌کند، تصمیم گرفت که از هوش مصنوعی (AI) به عنوان منبع درامد جایگزین استفاده کند و به این صنعت روی آورد.

جیهان وو (Jihan Wu)، مدیرعامل اجرایی اسبق بیت مین

جیهان وو (Jihan Wu)، مدیرعامل اجرایی اسبق بیت مین، در آن زمان اذعان داشت:

به عنوان یک شرکت چینی، باید آماه باشیم.

این شرکت همچنین تصمیم به انجام یک عملیات استخراج بزرگ در راکدیل (شهری در استرالیا) گرفت اما به علت سقوط بازار، اوایل امسال این برنامه را به تعویق انداخت. با این حال، چین همچنان قدرتمندترین کشور در عرصه‌ی استخراج ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. بنا بر داده‌های به دست آمده از سایت Blockchain.com، بزرگ‌ترین استخرهای استخراج بیت کوین، توسط ‌شرکت‌‌های چینی کنترل می‌شوند.

بنا بر مطالعه‌ی اخیر دانشگاه کمبریج، سلطه‌ی کشور چین در بازار استخراج ارزهای دیجیتال، به دلیل برق ارزان و زمین‌های موجود در مناطقی مانند سین‌کیانگ، مغولستان داخلی، یون‌نان و سیچوآن، به دست آمده است. گزارش‌های منتشر شده در همان زمان نیز نشان می‌دهند که بیش از دو سوم استخرهای جهانی استخراج در چین قرار دارند.

برنامه‌های جدید

کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین (NDRC)، استخراج ارزهای دیجیتال را به دلیل ناسازگار بودن آن با محیط زیست، منع می‌کند. اکنون، آژانس برنامه‌ریزی ملی چین، کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی، اعلام کرده که ممکن است استخراج ارزهای دیجیتال را در کشور ممنوع کند.

به طور خاص، اولین بار، روزنامه‌ی دولتی سکیوریتیز تایمز (Securities Times) اعلام کرد که پیش‌نویس این فهرست به طور واضح نشان‌گر نگرش سیاست صنعتی این کشور در قبال صنعت ارزهای دیجیتال است. پس از آن، رویترز نیز این خبر را منتشر کرد.

بدین ترتیب، NDRC، استخراج ارزهای دیجیتال را به پیش‌نویس فهرست فعالیت‌های صنعتی که این آژانس به دلیل نداشتن شرایط تولید ایمن، هدر رفتن جدی منابع، آلوده کردن محیط زیست و دیگر مسائل قصد تعطیل کردن آن‌ها را دارد و باید در آن‌ها تجدید نظر کند، افزود.

این حرکت، بخشی از فهرست گسترده‌ی NDRC برای هدایت بازسازی صنعت است. این فهرست، از سال ۲۰۰۵ صادر شده و مشخص می‌کند که کدام صنایع باید در کشور، تشویق، محدود و یا حذف شوند.

این آژانس، تا کنون برای حذف صنعت استخراج ارزهای دیجیتال مهلت زمانی مشخص نکرده اما در عوض، لازم می‌داند که به سرعت کاهش یابد. مردم، هم اکنون تا تاریخ ۷ می (۱۷ اردیبهشت) فرصت دارند تا در مورد این پیش نویس، نظرات خودشان را مطرح کنند.

روزنامه‌ی محلی South China Morning Post اعلام کرد که این برنامه‌های جدید، نه تنها برای ماینرها بلکه برای سازندگان ریگ ماینینگ ارزهای دیجیتال نیز، عدم اطمینان را به همراه خواهد داشت. این موضوع شامل بیت مین که در سال ۲۰۱۷، حدود سه چهارم بازار جهانی را کنترل می‌کرد و همچنین شرکت کنان کریتیو (Canaan Creative)، یکی دیگر از سازندگان سخت‌ افزار استخراج چینی نیز می‌شود. هردوی این شرکت‌ها برای عرضه اولیه‌ی سهام (IPOs) در هنگ کنگ ثبت نام کرده بودند اما با شک و تردید از سوی ناظران مواجه شدند.

علاوه بر آن، طبق فرم ارزیابی IPO، تا اواسط سال ۲۰۱۸، بیت مین، یازده مزرعه‌ی استخراج را در چین اداره می‌کرد و از این رو، به طور گسترده‌ای تحت تأثیر برنامه‌های NDRC قرار خواهد گرفت. به گزارش چندین رسانه، این شرکت از ارائه‌ی نظر در خصوص این مسئله خودداری کرده است.

واکنش جامعه

از لحاظ تاریخی، اخبار گسترده در چین، روی بازار ارزهای دیجیتال تأثیر می‌گذارد. برای مثال، زمانی که قانون‌گذاران محلی، ژانویه سال گذشته، محدودیت دیگری را برای ارزهای دیجیتال اعلام کردند، قیمت بیت کوین در بیش‌تر از یک ماه، به سرعت به پایین‌ترین سطح خود سقوط کرد. همچنین قیمت اتریوم (ETH) و ریپل (XRP) نیز به ترتیب، ۱۹ و ۲۹ درصد کاهش یافت.

به طور مشابه، مارک داریا (Mark D’Aria)، مؤسس و مدیر عامل Bitpro Consulting LLC، شرکت نیویورکی که نصب و عملکرد ماینینگ را مدیریت می‌‌کند، اذعان داشت که اگر این ممنوعیت جدید نیز پیاده‌سازی شود، احتمالاً تأثیر زیادی روی صنعت جهانی ارزهای دیجیتال خواهد داشت.

مارک داریا (Mark D’Aria)، مؤسس و مدیر عامل Bitpro Consulting LLC،

وی به سایت خبرگزاری کوین تلگراف گفت:

در کوتاه مدت، این اتفاق می‌تواند بسیار مخرب واقع شود.

وی در ادامه اظهار داشت:

مسلماً در عرصه‌ی صنعت استخراج ارزهای دیجیتال، برندگان و بازنده‌های زیادی وجود خواهد داشت، زیرا ماینرهای غیر چینی، از کاهش قابل توجه سختی شبکه و همچنین سخت افزار ارزان قیمت مازادی که برای چین در دسترس نخواهد بود، سود خواهند برد.

داریا در ادامه توضیح داد که با این حال، تأثیر نهایی، به چگونگی، شرایط و زمان اجرای این ممنوعیت بستگی دارد و این موضوع اکنون روشن نیست. او افزود:

اگر چنین حکم شود که تمام ماینرها باید به سرعت دست از کار بکشند، تمام نرخ هش‌هایی که بلافاصله کاهش می‌یابند، عملیات تکنیکال بلاک چین بیت کوین را به طور قابل‌توجهی تخریب خواهند کرد و آن را تا زمان کاهش سختی بعدی کند خواهد کرد. اگر این ممنوعیت بلافاصله پس از آخرین تنظیم سختی پیاده‌سازی شود، این دوره‌ی گذرا می‌تواند تا ماه‌ها ادامه پیدا کند.

داریا توضیح داد که در حالت بدتر، ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا شبکه به حالت قبلی خود بازگردد اما در هر صورت، بلاک چین بیت کوین باید در بلند مدت امن باشد. وی افزود:

این نمونه‌ی دیگری از میزان واقعی مقاومت بیت کوین است. بیت کوین می‌تواند در کوتاه مدت مختل شود اما در بلندمدت برای جبران این شرایط تنظیم خواهد شد.

وی توضیح داد:

سختی شبکه هر ۲۰۱۶ بلاک یک بار تنظیم می‌شود. این کار با نرخ هش ثابت، تقریباً هر دو هفته یک بار انجام می‌شود. اگر از بین رفتن ۸۰ درصد نرخ هش با تصویب قانون ممنوعیت، در بلاک ۱۶ام پس از تنظیم سختی شبکه اتفاق بیفتد، استخراج ۲۰۰۰ بلاک باقی مانده تا تنظیم سختی بعدی با فرض بر اینکه انتقال تجهیزات ماینینگ به خارج از چین به یک‌باره صورت نگیرد، ۵ برابر بیشتر طول خواهد کشید.

داریا اظهار داشت:

این دو هفته ممکن است بیش از دو ماه به طول بیانجامد. در طی این دو ماه، نرخ تراکنش، به میزان ۸۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد، به این معنا که تأییدهایی که در گذشته در چند دقیقه انجام می‌شدند، ساعت‌ها طول خواهند کشید و کارمزدها نیز به دلیل رقابت بر سر فضای بلاک، به شدت بالا خواهند رفت. زمانی که بیت کوین همچنان به دلیل آهسته و گران بودن برای استفاده، مورد انتقاد قرار می‌گیرد، کمک کردن به بیت کوین کار سختی است. اما اگر چین به ماینرها اجازه دهد تا در طی چند هفته به استخراج ارزهای دیجیتال پایان دهند، تنظیم سختی شبکه، به زیبایی، کاهش نرخ هش را مدیریت خواهد کرد و در عملکرد بلاک چین بیت کوین تغییر بسیار کمی ایجاد خواهد شد.

با این حال، اگر این ممنوعیت اجرا شود، بخشی از اقتصاد استخراج ارزهای دیجیتال ممکن است تبدیل به فعالیت‌های زیرزمینی شود اما محدوده‌ی کلی عملیات استخراج برای چین، دیگر مانند گذشته نخواهد بود و ممکن است در این حالت، دیگر کشورها این قدرت را در دست بگیرند.

داریا اذعان داشت:

استخراج ارزهای دیجیتال در چین می‌تواند در مقیاس بسیار کوچکی ادامه پیدا کند، به عنوان مثال، در زیر زمینی در اینجا و در آلونکی در جای دیگر و غیره. با این حال، قابل قبول نیست که مزرعه‌های استخراج، بدون اطلاع مقامات، در حد مگاوات برق مصرف کنند. حتی اگر تعداد کمی از ماینرهای چینی سعی کنند تا در مقیاس کوچک به فعالیت بپردازند، در سطح جهانی ناچیز خواهد بود.

او توضیح داد:

ایالات متحده آمریکا، کانادا، اسکاندیناوی و چندین کشور اروپای شرقی، سهم بزرگی از قدرت استخراج را از آن خود خواهند کرد و به احتمال زیاد، سخت‌افزار استخراج، در نهایت، به کسانی که خارج از چین هستند و همچنان از آن استفاده می‌کنند، محدود خواهد شد.

ترس، عدم اطمینان و تردید؟

بخش دیگر جامعه ارزهای دیجیتال دلیلی برای وحشت کردن نمی‌بینند. برای مثال، دوی وان (Dovey Wan)، یکی از شرکای شرکت سرمایه‌گذاری مبتنی بر بلاک چین Primitive، خاطر نشان کرد که حدود صلاحیت NDRC در خصوص حذف این صنایع مورد نظر، محدود به نظر می‌رسد.

دوی وان (Dovey Wan)، شریک شرکت مبتنی بر بلاک چین Primitive

دوی وان اذعان داشت:

نسخه‌ی دیگری از این پیشنهاد، در سال ۲۰۱۱ منتشر شد. بدیهی است که بسیاری از مسائلی که باید در نسخه‌ی ۲۰۱۱ حذف می‌شدند، در نسخه‌ی ۲۰۱۹ دوباره دیده می‌شوند. چنین پیشنهادی در چین، تنها یک پیشنهاد است.

دیدگاه مشابهی از سوی کاترین وو (Katherine Wu)، یکی از تحلیلگران صنعت ارزهای دیجیتال مطرح شد. وی به مجله‌ی وایرد (Wired) گفت که این سرکوب، در مقایسه با قوانین پیشین ارزهای دیجیتال در کشور، غیر مستقیم‌تر به نظر می‌رسد و وضعیت بسیاری از صنایعی که نام آن‌ها در فهرست فعالیت‌های بی‌فایده‌ی این کمیسیون آمده، در حال حاضر از حذف فوری دور است.

ژائو کیانجی (Zhao Qianjie)، کارمند پیشین صرافی BTCChina در خصوص آن که دولت نباید تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ای را برای ماینرهای محلی در نظر بگیرد، به روزنامه‌ی نیویورک تایمز گفت:

این صنعت، به عنوان صنعتی در نظر گرفته شده که نه تشویق شده و نه اجازه‌ی گسترش یافتن داشته است، اما این ممنوعیت نیست.

اِمین گون سیرر (Emin Gün Sirer)، خالق اولین ارز دیجیتال برای استقرار مفهوم اثبات کار (PoW) و استاد دانشگاه کرنل، با انتشار توییت‌هایی اعلام داشت که این اخبار به معنی پایان راه بیت کوین نیست.

وی اذعان داشت:

این امر تنها به این معناست که بیشتر قدرت هش از مرز خارج می‌شود. بخشی از آن به زیرزمین‌های چین، به اتاق‌های مخفی کارخانه‌های قدیمی می‌رود. هزینه‌ی ایجاد کوین ممکن است بالا برود، اما این اتفاق روی قیمت کوین به هیچ وجه تأثیر نخواهد گذاشت.

سیرر در ادامه، این اخبار رسانه‌ها را ترس، عدم اطمینان و تردید در چین دانست.

وی در توییتر خود نوشت:

گرچه، تا زمانی که ترس، عدم اطمینان و تردیدی که مصرف‌کنندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد ادامه یابد، احتمال این اتفاق بسیار کم است. ماینرها تحت تأثیر خواهند بود نه کاربران معمولی.

در عوض، سیرر در راستای صحبت در مورد وضعیت اثبات سهام (PoS) در بازار جهانی ارزهای دیجیتال که به اعتقاد او نسبت به اثبات کار مزایای بیشتری دارد، به این اخبار اشاره کرد. او اذعان داشت:

زمان آن رسیده که برخی از بزرگ‌سالان، به آن چه که در خصوص استخراج اثبات کار اتفاق افتاده، یعنی طبقه‌هایی از ماشین‌ها که محاسبات بی‌ فایده‌ای را انجام می‌دهند و تنها هدف آن‌ها حفظ دیگر طبقات ماشین‌هاست، نگاهی بیندازند.

وی در ادامه گفت:

این کار، هدر دادن برق است. سال پیش رو، سال سیستم‌های اثبات سهام خواهد بود. این سیستم‌ها کم مصرف، پایدار و ساکن خواهند بود. آن‌ها هیچ ارزشی را از ذخیره‌ی ارزش خود به شرکت برق نمی‌دهند. برای تأمین امنیت آن‌ها، هیچ وابستگی به کمیسیون انرژی دولت وجود نخواهد داشت.

قابل ذکر است که هفته‌‌های گذشته، شهر میزولا در ایالت مونتانای آمریکا، برای استخراج ارزهای دیجیتال، قوانین جدیدی را صادر کرد و ماینرها را به استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر مقرر ساخت.

با این وجود، در حالی که در واقع، اثبات سهام، به طور کلی نسبت به اثبات کار، در مصرف انرژی بهینه‌تر است، امکان دارد ضعف‌هایی نیز داشته باشد. داریا در این خصوص هشدار داد:

مسلماً، تفاوت اصلی میان اثبات کار و اثبات سهام، پیوندی جدایی‌ناپذیر میان بلاک چین و دنیای واقعی برای بهتر یا بدتر بودن است. در حالی که اثبات سهام صرفاً به عنوان یک ساختار محاسباتی و اجتماعی وجود دارد، هیچ‌کس نباید به منظور حفظ اجرای سیستم، هیچ چیز خارجی را به آن تحمیل کند و بدون وجود هیچ‌چیزی برای محکم ساختن ارزش آن به دنیای واقعی، بحران اعتماد در ارزش ارز دیجیتال می‌تواند به یک مارپیچ مرگباری که در آن امنیت به دلیل از دست رفتن ارزش کوینی که به طور مؤثر از بین رفته کاهش یافته است، منجر شود.

وی در نهایت گفت:

تنها به این دلیل که تا کنون شاهد رخ دادن چنین اتفاقی برای بلاک چین اثبات سهام نبوده‌ایم، نمی‌توان گفت که نمی‌تواند اتفاق بیفتد. برای هر اتفاقی یک بار اولی وجود دارد.

منبع: cointelegraph

گروه خودروسازی «هیوندای»، بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده خودرو کره جنوبی، قرار است تا از بلاک چین برای همگام‌سازی خودروهای الکترونیکی خود (EV) به‌وسیله تلفن‌های همراه استفاده نماید. «گرین کار کانگرس»، از خبرگزاری‌های فعال در زمینه وسایل نقلیه روز ۲۲ آوریل (۱ اردیبهشت)، اعلام کرد که هیوندای قرار است تا به استفاده از بلاک چین روی بیاورد. در ادامه با ارزدیجیتال همراه باشید.

به نقل از این خبرگزاری و طی اعلام رسمی هیوندای، توسعه سیستم همگام‌سازی خودروهای الکترونیکی با تلفن‌های همراه آغاز شده. بنا بر گفته‌های هیوندای، این سیستم به کاربران و صاحبان این خودروها امکان می‌دهد تا عملکردهای اصلی خودروها را به‌وسیله تلفن همراهشان کنترل نمایند.

بنا بر گزارش‌ها، قرار است تا با بهره‌گیری از فناوری بلاک چین، از بروز مشکلات امنیتی در هنگام بارگذاری و به اشتراک‌گذاری تنظیمات مخصوص هر کاربر بر روی سرور، جلوگیری به عمل آید.

از همین رو، سیستمی در حال توسعه قرار است تا با رمزنگاری عملکردهای اصلی و پارامترهای آنها بر روی بلاک چین، از بروز دست‌کاری ناخواسته و بدون اجازه داده‌ها جلوگیری کند. این کار به‌وسیله ایجاد بلاک‌های داده جدید در حین روند بارگذاری و به اشتراک‌گذاری تنظیمات مخصوص به هر کاربر صورت خواهد پذیرفت.

بنا به گفته‌های خبرگزاری‌ها، رانندگان این قبیل خودروها قادر خواهند بود تا هفت قابلیت اصلی مانند حداکثر گشتاور موتور، افزایش و کاهش سرعت را تنظیم نمایند. تنظیم دوباره ظرفیت ترمزها، ایجاد محدودیت در حداکثر سرعت، تأثیرپذیری و کنترل مصرف انرژی بر محیط‌زیست از جمله دیگر بخش‌هایی هستند که به این وسیله قابل‌تغییر و کنترل خواهند بود.

اوایل سال جاری میلادی، شرکت تابعه هیوندای که در حوزه مالی فعالیت می‌کند و «هیوندای کامرشال» (Hyundai Commercial) نام دارد، با همکاری «آی بی ام»، غول تکنولوژیکی دنیا، توانست مدل‌های کسب‌وکار خود را به فناوری بلاک چین مجهز کند. این همکاری با تمرکز بر توسعه فناوری Hyperledger Fabric بر روی بلاک چین به دنبال ایجاد یک زنجیره عرضه و اکوسیستم اقتصادی است برای هیوندای کامرشال است.

پیش‌تر نیز آی بی ام، حق اختراع یک سیستم مبتنی بر بلاک چین برای مدیریت داده‌ها و فعل‌وانفعالات مربوط به خودروهای بدون سرنشین را به ثبت رساند.

منبع: Cointelegraph

در زمان نگارش این مقاله ارزش یک دلار برابر با ۰.۸۹ یورو، ۰.۷۷ پوند بریتانیا و ۱۱۱.۹ ین ژاپن است. اما ممکن است نرخ ارز فردا و یا حتی چند دقیقه دیگر، چیز دیگری باشد و تغییر کند. بی‌ثباتی و عدم قطعیت چیزی است که ما باید در رابطه با ارزش ارزهای فیات بپذیریم.

تنها ابزار در دسترس برای اندازه‌گیری ارزش پول، مقایسه آن با ارزهای دیگر است. از این رو، چرا ارزش یورو، ین ژاپن و پوند بریتانیا با دلار مقایسه می‌شوند و نه با شیلینگ سومالی؟

اما سوال بزرگ‌تر این است که چرا ما در این بازی مقایسه کردن‌ها گیر افتاده‌ایم و واحد اندازه‌گیری پولی استانداردی، همانند واحد‌های استاندارد فاصله، حجم و دما نداریم؟

استاندارد مالی جهانی چیست و چرا ما به آن نیاز داریم؟

یک استاندارد مالی جهانی چیزی شبیه متر، لیتر و یا سلسیوس خواهد بود؛ یک واحد استاندارد شده و قابل اعتماد که می‌توان آن را به ارزش اعمال کرد.

نزدیکترین چیزی که ما به یک استاندارد مالی داریم، حق برداشت ویژه (SDR) است که توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) در سال ۱۹۶۹ ایجاد شد و مبنی بر سبدی از ۵ ارز با ثبات جهان است، یعنی دلار آمریکا، یورو، ین، پوند بریتانیا و رنمینبی چین.

با این‌حال هرگز نمی‌بینید که بلومبرگ دینار اردن یا گوارانی پاراگوئه را با SDR مقایسه کند. این به این دلیل است که SDR منحصر به صندوق بین‌المللی پول و کشورهای عضو آن است و بنابراین نمی‌تواند به عنوان یک ارز توسط افراد و یا شرکت‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

در عوض، SDR شامل یک دارایی است که می‌تواند با صلاح‌دید صندوق بین‌المللی پول برای تکمیل ذخایر رسمی کشورهای عضو به منظور افزایش نقدینگی و یا کمک به کشوری برای خروج از بحران اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.

نه بازار فیات و نه ارزهای دیجیتال هنوز یک راه حل واقعی ارائه ندادند

با توجه به این‌که در حال حاضر هیچ استاندارد مالی جهانی‌ای وجود ندارد، اقتصاد جهانی به شدت بر دلار آمریکا (USD) تکیه کرده است و فرض می‌شود که یکی از با ثبات‌ترین ارزهای جهانی برای پر کردن این نقش است.

چند مساله در رابطه با این رویکرد وجود دارد. تمام ارزهای فیات به دلیل تورم در طول زمان با کاهش ارزش مواجه می‌شوند، در نتیجه آن‌ها واقعا با ثبات نیستند. مانند سایر ارزهای ملی، دلار آمریکا نسبت به تصمیمات اتخاذ شده توسط دولتی که از آن حمایت می‌کند، آسیب‌پذیر است.

به عنوان مثال، تخمین زده می‌شود که سیاست‌های تجاری ترامپ هزینه‌ای ۷.۸ میلیارد دلاری برای اقتصاد آمریکا در بر داشته باشد. بیشتر مربوط به انباشت بدهی‌های ملی است که در حال حاضر از مرز ۲۲ تریلیون دلار نیز گذشته است.

بسیاری از اقتصاددانان نگران این موضوع هستند که با این میزان از بدهی‌های ملی، اعتماد بین‌المللی به توانایی دولت در بازپرداخت وامشان کاهش می‌یابد.

از دست دادن اعتماد به دولت آمریکا می‌تواند باعث کاهش ارزش دلار شود و این خود می‌تواند سبب شود که کل اقتصاد جهانی با توجه به وابستگی فراگیرش به دلار آمریکا رو به زوال و سقوط رود.

ری دالیو (Ray Dalio)، سرمایه‌گذار میلیاردر و مدیر صندوق پوشش ریسک، در رابطه با این‌که بحران مالی بعدی می‌تواند بدتر از گذشته باشد و منجر به سقوط دلار و ظهور ارزهای دیگر به عنوان جایگزین شود، هشدار داد.

ایده اصلی ارزهای دیجیتال مبتنی بر این امید بود که پرداخت‌های همتا به همتا (Peer-to-Peer) به عنوان ابزار غالب مبادله و ذخیره ارزش، جایگزین ارز فیات شود. وایت پیپر بیت کوین ساتوشی ناکاموتو، مفاهیمی بدون مرز و مستقل از نفوذ و تاثیر دولت‌ها را معرفی کرد که امروزه صدها ارز دیجیتال نیز متضمن آن شده‌اند.

اگرچه گام‌هایی در جهت درست برداشته شده است، اما ارزهای دیجیتال همچنان نوسانات بسیار زیادی از خود نشان می‌دهند و در نتیجه هنوز مطمئن‌ترین راه برای نگه‌داشتن ارزش نیستند.

ارزهای دیجیتال با ثبات تلاش می‌‌کنند تا با وابستگی به یک ارز فیات و یا سایر دارایی‌ها، مانند طلا یا املاک و مستغلات ،مشکل نوسان بازار ارزهای دیجیتال را حل کنند. تتر (USDT) در حال حاضر محبوب‌ترین ارز دیجیتال با ثبات است که با حجم متوسط ۹.۴ میلیون دلار در روز خرید و فروش می‌شود.

از قرار معلوم هر تتر برابر با یک دلار آمریکاست، اما در یک نقطه ناگهان به زمین خورد و تا ۰.۸ دلار پایین آمد. نوسانات اخیر ارزش تتر را می‌توان به شُبهاتی حول این‌که آیا تتر از لحاظ قانونی ۱۰۰ درصد توسط دلار آمریکا حمایت می‌شود، نسبت داد.

همان‌طور که متخصصانی از جمله ری دالیو اظهار داشتند، تا زمانی که ما یک راه حل واقعی برای نیاز به استاندارد مالی جهانی و ذخیر با ثبات ارزش برسیم، باید سرمایه‌گذاری را تغییر دهیم.

واضح است که ما نمی‌توانیم به ارزهای فیات اعتماد کنیم که ارزش خود را حفظ کنند. یک راه حل درست مبتنی بر ارز دیجیتال با ثبات ممکن است متضمن این باشد که چه زمانی بازارها کاهش می‌یابند و یا سقوط می‌کنند و بنابراین پس‌انداز یک عمر شما محافظت خواهد شد.

منبع: ccn

طبق گزارش تک کرانچ (TechCrunch) در تاریخ ۲۵ آوریل (۵ اردیبهشت)، شرکت امنیت نرم‌افزار سیمنتک (Symantec)، از کشف بدافزار جدیدی که ارز دیجیتال استخراج می‌کند و هدف آن عمدتاً شرکت‌هاست، خبر داد.

این بدافزار کریپتو جکینگ جدید که بیپی (Beapy) نام دارد، از ابزارهای لو رفته‌ی آژانس امنیت ملی ایالات ‌متحده‌ی آمریکا برای گسترش یافتن در میان رایانه‌های شرکت‌ها و کسب میزان زیادی پول، استفاده می‌کند. نخستین بار، در ماه ژانویه ۲۰۱۹ گزارش شد که از ماه مارس ۲۰۱۸ تا آن زمان، این بدافزار، بیش از ۱۲ هزار دستگاه را در ۷۳۲ سازمان آلوده کرد، که بیش از ۸۰ درصد از این آلودگی‌ها در کشور چین بوده است.

به گزارش محققان، بدافزار بیپی از طریق ایمیل‌های آلوده گسترش پیدا کرده است. هنگام باز شدن ایمیل، این تروجان، بدافزار دابل پالسار (DoublePulsar) که متعلق به آژانس امنیت ملی است را وارد سیستم کاربر کرده و از اکسپلویت اترنال بلو (EternalBlue) این سازمان استفاده می‌کند. اکسپلویت اترنال بلو مشابه اکسپلویتی است که به گسترش باج افزار واناکرای (WannaCry) در سال ۲۰۱۷ کمک کرد.

بنا بر گزارش‌های به دست آمده، بدافزار بیپی همچنین از میمیکاتز (Mimikatz)، استخراج ‌کننده‌ی متن باز اعتبارنامه‌های ویندوز، برای جمع‌آوری و استفاده از پسوردهای رایانه‌های آلوده جهت گسترش یافتن در میان شبکه استفاده می‌کند.

طبق گزارش منتشرشده از سوی تک کرانچ، در ماه‌های اخیر شاهد کاهش حملات کریپتو جکینگ بوده‌ایم و بخشی از آن به دلیل توقف ابزار استخراج ارزهای دیجیتال مبتنی بر وب کوین‌هایو (Coinhive) بوده است. با این حال، کریپوجکینگ مبتنی بر فایلی مانند بیپی، بسیار کارآمدتر و سریع‌تر است و به هکرها این اجازه را می‌دهد تا پول بیشتری به دست آورند.

بنا بر تحقیقات انجام‌شده توسط محققان سیمنتک، به همین ترتیب، تنها در یک ماه، از طریق استخراج مبتنی بر فایل، می‌توان تا سقف ۷۵۰ هزار دلار به دست آورد، در حالی که با استخراج مبتنی بر مرورگر، تنها می‌توان ۳۰ هزار دلار کسب نمود.

گزارش‌های اخیر حاکی از آن هستند که استخراج ارزهای دیجیتال یکی از رایج‌ترین اهداف در میان هکرهایی است که به زیرساخت‌های ابری شرکت‌ها حمله می‌کنند و این در حالی است که سازمان‌های بزرگ و کوچک، علی رغم بازار نزولی، همچنان با حملات استخراج ارزهای دیجیتال مواجه هستند. اخیراً نیز، هیئت منصفه‌ی فدرال، دو مجرم فضای امنیتی رومانیایی را به گسترش بدافزاری که هدف آن سرقت اعتبارنامه‌های کاربران و استخراج غیرقانونی ارزهای دیجیتال بوده است، محکوم کرد.

منبع: cointelegraph

بر اساس خبر رسمی منتشر شده در ۲۵ آوریل (۵ اردیبهشت)، بانک سعودی بریتانیایی (ساب) یک سرویس انتقال بین‌المللی فوری که توسط ریپل پشتیبانی می‌شود را راه‌اندازی کرد.

بانک سعودی بریتانیایی (SABB) اعلام کرد که این سرویس در بخش مالی کنفرانس ریاض در ۲۴ و ۲۵ آوریل (۴ و ۵ اردیبهشت) رونمایی شد، بخشی از برنامه استراتژیک این بانک در حرکت به سمت تحول دیجیتالی و بهتر کردن تجریه مشتری است.

به گفته‌ی ساب، این بانک یکی از اولین بانک‌های عربستان سعودی بود که در ژانویه سال ۲۰۱۸ به شبکه ریپل پیوست. این فناوری پس از آن با موفقیت از طریق یک تراکنش آزمایشی که در دسامبر سال ۲۰۱۸ با استفاده از روپیه هند انجام شده بود، فعال شد.

ماجد نجم، معاون بانکداری سازمانی این بانک اظهار داشت که این پلتفرم خدمات سریع‌تر و شفاف‌تر پرداخت‌های بین‌المللی را ارائه می‌دهد. روپیه اولین ارزی است که از طریق این پلتفرم در دسترس است و ساب قصد دارد که کشورها و ارزهای بیشتری را به این سرویس اضافه کند.

او در ادامه افزود:

این گام بخشی از تلاشهای مداوم بانک برای ارائه بهترین خدمات بانکی به مشتریان، استفاده از جدیدترین فناوری و محصولات بانکداری جهانی در دسترس و ایجاد روش‌ها و ابزارهایی که سبب صرفه‌جویی وقت و هزینه برای مشتریان ما می‌شوند، است.

در ماه سپتامبر سال گذشته، ساب اولین بانک عربستانی بود که به اکوسیستم بلاک چینی که توسط R3، یک شرکت نرم‌افزاری و کنسرسیوم بانکداری جهانی، اداره می‌شود پیوست.

ریپل در ۲۴ آوریل (۴ اردیبهشت) اعلام کرد که درسه ماهه اول سال ۲۰۱۹ به ارزش ۱۶۹.۴ میلیون دلار توکن XRP فروخته است که نسبت به سه ماهه آخر سال ۲۰۱۸ رشد ۳۱ درصدی داشته است.

منبع: cointelegraph

توسعه‌دهندگان اتریوم دیروز (۶ اردیبهشت) اعلام کردند که بودجه رسیدگی و بررسی تغییر کد بحث‌برانگیز که تحت عنوان اثبات کار مترقی (Progressive Proof-of-Work) یا ProgPoW شناخته می‌شود، تامین و تایید شده است.

از ماه فوریه، توسعه‌دهندگان در حال جمع‌آوری کمک‌های مالی لازم برای بررسی کد ProgPoW توسط یک گروه سوم بوده‌اند. دیروز، در یک نشست هفتگی اعلام شد که مبلغ مورد هدف که ۵۰,۰۰۰DAI (تقریبا معادل با ۵۰ هزار دلار) بود، از طریق کمک‌های مالی جمع‌سپاری بر روی پلتفرم‌های اهدای متن‌بازی همچون گیت‌کوین (Gitcoin) و دیگر منابع بی‌نام جامعه به طور کامل تامین شده است.

همان‌طور که هادسن جیمسن (Hudson Jameson)، مدیر روابط عمومی بنیاد اتریوم، در آخرین پست وبلاگ بیان کرده است؛ هدف از این ممیزی، بررسی «تاثیر پیش‌بینی شده ProgPoW بر روی امنیت اتریوم» و همچنین تاثیر آن بر روی چشم‌انداز استخراج اتریوم است.

این تغییر کد پیشنهادی اساسا کار را برای سخت‌افزار تخصصی استخراج اتریوم سخت‌تر می‌کند و سبب می‌شود که اکوسیستم به کارت‌های گرافیک (GPU) متمایل شوند.

برآوردها حاکی از آن است که پاداش استخراج به دست آمده در بلاک چین ۱۶ میلیارد دلاری حال حاضر، حدود ۷۰۰ میلیون دلار در سال است.

با فعال‌سازی ProgPoW بر روی شبکه اتریوم، بازده کارایی یک ماینر اتریوم که از دستگاه ای‌سیک (ASIC) استفاده می‌کند، در برابر ماینری که با یک کامپیوتر معمولی با قیمت پایین‌تر که GPU یا همان کارت گرافیک نیز نامیده می‌شود به این کار می‌پردازد، بسیار کم‌تر خواهد بود و منجر به رقابت با شرایط برابر برای پاداش استخراج در شبکه خواهد شد.

کریستی لی ماینهن (Kristy-Leigh Minehan)، یکی از توسعه‌دهندگان ProgPoW در مصاحبه‌ای به کوین‌دسک (Coindesk) گفت:

اثبات کار مترقی یا همان ProgPoW یک الگورتیم متغیر دینامیکی است که برای کارت گرافیک‌های امروزی تنظیم شده است. محاسبه نسبت به قدرت حافظه برای مطابقت با کارت گرافیک‌های فعلی کاربران تنظیم شده است که سودآوری به واسطه ای‌سیک تخصصی را به حداقل می‌رساند.

جیمسن در نشست دیروز توسعه‌دهندگان اتریوم یادآور شد که بررسی ProgPoW باید از هفته آینده آغاز شود و در ماه جولای امسال تکمیل شود.

جیمسن اذعان داشت:

بررسی ProgPoW در حال سرمایه‌گذاری و تامین مالی است. هر کسی تامین سرمایه خود را تایید کرده است. این پروژه باید در این هفته یا نهایتا در هفته آینده آغاز شود. فقط چند پیش‌نیاز برای این‎که این کار انجام شود وجود دارد، به این معنی که مردم باید چند برگه را امضا کنند و وجوه ارسال شود.

بررسی‌کننده شخص ثالثی که برای رسیدگی و بررسی ProgPoW با آن قراردادی بسته می‌شود، یک شرکت امنیت کامپیوتری واقع در برلین با نام لیست آثوریتی (Least Authority) است.

در ماه ژانویه اعلام شد که شرکت لیست آثوریتی توسط شرکت الکتریک کوین (Electric Coin)، که تیم توسعه‌دهنده زی‌کش است برای بررسی سه گزارش جداگانه استخدام شده است.

منبع: coindesk

به گزارش نشریه‌ی محلی The Economic Times در تاریخ ۲۵ آوریل (۵ اردیبهشت)، پیش‌نویس لایحه‌ای که در آن به وضوح ارزهای دیجیتال ممنوع اعلام شده‌اند، در حال دست به دست شدن میان ادارات مختلف دولت هند است.

یکی از مقامات آگاه به این امر، به این نشریه‌ی محلی گفته است که دولت هند، مذاکرات میان وزارت خانه‌ای را در خصوص پیش‌نویس لایحه‌ی رسمی «ممنوعیت و قانون‌گذاری لایحه‌ی ۲۰۱۹ ارزهای دیجیتال» آغاز کرده است.

کمیته‌ی متشکل از اداره‌ی امور اقتصادی (DEA)، اداره‌ی مرکزی مالیات مستقیم (CBDT)، اداره‌ی مرکزی مالیات و گمرک غیرمستقیم (CBIC) و اداره‌ی صندوق آموزش و حمایت از سرمایه‌گذاران (IEPFA)، از ایده‌ی ممنوعیت کامل فروش، خرید و صدور هرگونه ارز دیجیتال حمایت کرده‌اند.

گفته می‌شود که این کمیته همچنین قصد دارد گزینه‌ای را برای ممنوعیت ارزهای دیجیتال طبق قانون پیشگیری از فعالیت‌های پولشویی (PMLA) در نظر بگیرد زیرا از این ارزها می‌توان برای پولشویی استفاده کرد.

وزارت امور شرکتی هند اعلام داشت که از ارزهای دیجیتال در فعالیت‌های کلاه‌برداری برای فریب سرمایه‌گذاران زودباور استفاده می‌شود.

خبرهای به دست رسیده از نشریه‌ی محلی اکونومیست تایمز، گزارش‌های ماه دسامبر را نقض می‌کنند. در این گزارش‌ها چنین آمده بود که کمیته‌های دولتی مختلف پیشنهاد کردند که ارزهای دیجیتال باید در این کشور به رسمیت شناخته شوند و همچنین تأکید دارند که توافق عمومی بر سر آن که ارزهای دیجیتال را نمی‌توان کاملاً غیرقانونی اعلام کرد، وجود دارد.

در ماه فوریه، دیوان عالی هند، به مقامات این کشور چهار هفته فرصت داد تا پیش از آن که پرونده‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال از جمله احزابی که خواستار لغو بخشنامه‌ی منتشرشده از سوی بانک مرکزی هند هستند را متوقف سازد، سیاست‌های قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال را مطرح کنند.

در همان ماه، هیئتی به رهبری وزیر امور اقتصادی هند گزارشی مبنی بر افزایش نگرانی‌ها در خصوص تأثیر ارزهای دیجیتال بر ارز فیات محلی این کشور در صورتی که این ارزها برای انجام پرداخت‌ها پذیرفته شوند، منتشر کرد.

منبع: cointelegraph

سردار عباسعلی محمدیان روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: این کلاه‌بردار خود را به‌عنوان مدیر سایت‌های مشهور فروش ارز دیجیتال معرفی و اقدام به خرید و فروش ارز می‌کرده است.

وی اضافه کرد:

شگرد کلاه‌برداری این نوجوان به شکلی بود که با ایجاد اکانت های جعلی اقدام به تبلیغ گسترده در فضای مجازی در خصوص خرید و فروش ارز دیجیتال کرده است.

محمدیان گفت:

این نوجوان از طریق تبلیغات مشتریان خود را جذب کرده و از آن‌ها درخواست می‌کرد که وجه پرداختی را مستقیم به حساب یکی از سایت‌های معتبر واریز و سپس خود را به‌عنوان نقش خریدار به آن‌ها معرفی و ارزها را دریافت و به خریدار اصلی تحویل نمی‌داده است.

وی خاطرنشان کرد:

متهم ۱۴ ساله در اعترافات خود اذعان داشت که با اکانت های جعلی و با استفاده از کارت شناسایی جعلی این عمل مجرمانه را انجام داده است.

فرمانده انتظامی البرز گفت:

تلاش کارشناسان پلیس برای شناسایی مالباختگان همچنان ادامه دارد.

وی یادآور شد که چنانچه افرادی به این شیوه مورد کلاه‌برداری قرار گرفتند به پلیس فتا استان البرز واقع در کرج، میدان طالقانی مراجعه کنند.

محمدیان از کاربران خواست چنانچه قصد خرید هر نوع کالایی در فضای مجازی را دارند از مجاری و وب سایت‌های اصلی اقدام کنند تا گریبان گیر چنین شیادانی نشوند.